Bệnh động mạch ngoại vi mãn tính

Vận tốc dòng máu đến các nhóm cơ đầu chi khi nghỉ khoảng 300 - 400mm/phút. Khi gắng sức, dòng máu có thể tăng vận tốc lên gấp 10 lần do tăng co bóp tim và sự giãn mạch bù trừ ở mô. Khi chấm dứt gắng sức, vận tốc dòng máu lại trở về bình thường sau vài phút.

Ở bệnh nhân bị bệnh động mạch ngoại vi (BĐMNV), vận tốc dòng máu khi nghỉ tương tự như người khỏe mạnh. Tuy nhiên, trong suốt quá trình gắng sức, vận tốc tưới máu không thể đạt được tối đa do hẹp động mạch gần mô. Khi đó nhu cầu chuyển hóa mô vượt khả năng cấp máu sẽ sinh ra đau cách hồi. Cùng với đó thì thời gian phục phồi về trạng thái như trước khi gắng sức ở những bệnh nhân này cũng kéo dài hơn.

BĐMNV là một bệnh khá thường gặp ở các nước phát triển, và đang có xu hướng tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển. Hậu quả lớn nhất của thiếu máu chi trầm trọng là sự cắt cụt chi. Cắt cụt chi phụ thuộc vào số lượng và mức độ trầm trọng của các yếu tố nguy cơ tim mạch (hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường). Đặc biết hút thuốc lá liên tục là yếu tố nguy cơ lớn nhất cho sự tiến triển trầm trọng của BĐMNV. Hầu hết các bệnh nhân bệnh mạch máu đều có tuổi thọ thấp hơn người bình thường cùng độ tuổi.

Biểu hiện đau cách hồi thường gặp nhất ở nam giới trên 50 tuổi. Mặc dù người trẻ hơn cũng có thể có biểu hiện triệu chứng đau cách hồi, nhưng phải loại trừ các nguyên nhân khác không phải do xơ vữa động mạch.

Cơn đau cách hồi điển hình xuất hiện khi gắng sức, cơn đau thường xuất hiện nhiều lần ở cùng một nhóm cơ, và hết đau sau khi nghỉ ngơi từ 2 - 5 phút. Hầu hết bệnh nhân dường như chấp nhận sự giảm về khả năng đi bộ như là một dấu hiệu của tuổi tác, và có tới quả nửa bệnh nhân có biểu hiện đau rõ rệt nhưng không thông tin với thầy thuốc.

Căn nguyên của bệnh động mạch ngoại vi mãn tính là do xơ vữa động mạch. Đây là một tình trạng xảy ra toàn thân, cho nên bệnh nhân bị đau cách hồi có thể kèm theo biểu hiện xơ vữa ở bất kỳ vị trí mạch máu nào khác. Do vậy, cần thiết phải đánh giá toàn diện các yếu tố nguy cơ do xơ vữa mạch máu gây ra với nhiều cơ quan khác.

Tương tự như ở bệnh mạch vành và mạch não, các yếu tố nguy cơ gây bệnh động mạch ngoại vi mãn tính bao gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, rồi loạn lipid máu, yếu tố gia đình, ít vận động, hút thuốc lá. Trong các nguy cơ trên, hút thuốc là là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của tất cả các bệnh tim mạch. Cơ chế gây xơ vữa động mạch của thuốc lá chưa thực sự rõ ràng nhưng càng hút nhiều thì tổn thương càng nhiều. Do vậy bắt buộc phải bỏ hẳn thuốc lá trong điều trị bệnh động mạch ngoại vi mãn tính.

Biên tập bởi Cardocorz - Dong riềng đỏ